صنعت گالوانیزه

یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر ساختمانی، نصب و استفاده از لوله‌های انتقال آب و فاضلاب است. اگر به زیربنای هر ساختمان یک نگاه اجمالی بیاندازیم، انواع لوله فلزی و غیرفلزی را در زیرسازی‌های هر نوع ساختمان خواهید دید. با توجه به میزان نیاز هر ساختمان، بودجه در نظر گرفته شده، وسعت ساختمان، نقشه ساختمان و محل عبور لوله و استانداردهای عمرانی، لوله‌های 1.2 اینچ الی 4 اینچ، بیشترین مقدار مصرف را دارند.

بیشترین مصرف برای لوله‌های خطوط لوله انتقال آب و فاضلاب لوله‌های 2 اینچ گالوانیزه است. از این رو قیمت لوله گالوانیزه 2 اینچ در صنعت ساختمان بسیار مهم است.

جنس بدنه و ماهیت لوله‌های انتقال آب و فاضلاب

همانطور که پیش‌تر گفتیم از انواع لوله فلزی و غیر فلزی به جهت لوله‌کشی خطوط انتقال آب و فاضلاب استفاده می‌شود. اما با توجه به حساسیت خطوط انتقال آب، به خصوص فاضلاب از لوله فلزی و به خصوص لوله‌های گالوانیزه استفاده می‌شود تا از نشتی احتمالی، جلوگیری شود.

لوله‌های فلزی از نظر ماهیت ساختار و نوع روش تولید به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• لوله‌های درزدار

لوله‌های درزدار که از نورد ورق فولاد (یا آهن) تولید شده و در محل درز، جوش می‌خورند. لوله‌هایی که برای خطوط آب و فاضلاب استفاده می‌شوند میبایست حتما گالوانیزه باشند تا دچار خوردگی و زنگ زدگی نشوند. این لوله‌ها بیشترین مقدار مصرف در پروژه‌های لوله‌کشی انتقال آب و فاضلاب را دارند.

• لوله‌های مانیسمان

لوله‌های مانیسمان، لوله‌های بدون درزی هستند که مستقیما از شمشم‌های فولادی (یا آهنی) تولید می‌شوند. از این رو برای پروژه‌هایی که فشار داخلی زیادی را متحمل می‌شوند یا حساسیت بسیار بسیار بالایی دارند (مثل خطوط انتقال نفت یا آتش‌نشانی) به کار می‌روند.

علاوه بر آن در برخی از پروژه‌ها از لوله‌های غیر فلزی (PVC) نیز استفاده می‌کنند. این لوله‌ها در برابر تنش‌های مکانیکی و حرارت، مقاومت کمتری دارند. از این رو خیلی پیشنهاد نمی‌شود.

چرا از لوله‌های درزدار گالوانیزه برای خطوط انتقال آب و فاضلاب ساختمان بیشتر استفاده می‌شود؟

لوله‌‌های درزدار بیشترین میزان مصرف برای پروژه لوله‌کشی خطوط انتقال آب و فاضلاب را دارد. اما چون بدنه آهنی (فولادی) این لوله‌ها در برابر رطوبت دچار خوردگی یا زنگ‌زدگی خواهد شد، حتما باید لوله را گالوانیزه کرد تا از احتمال آسیب به لوله جلوگیری کرد. هرچند آب مایه حیات است، اما خاصیب فرسودن، آسیب‌رسانی به زیرساخت‌ها و خورندگی نیز دارد. از این رو هر نوع نشتی احتمالی می‌تواند خسارات سنگین و حتی جبران‌ناپذیری را برای ساختمان و مالکین آن ایجاد کند. به خصوص در خطوط انتقال فاضلاب که مواد شیمیایی و خورنده‌تری را جابجا می‌کند.

استفاده از لوله مانیسمان در پروژه‌های لوله‌کشی ساختمان بلامانع است؛ اما الزامی نیست. این گروه از لوله‌ها قیمت بالاتری نسبت به لوله‌های گالوانیزه درزدار دارند و عموما برای پروژه‌هایی که فشار جریان آب در آنها بسیار بالاست، به کار می‌روند. در حالی که فشار جریان آب و فاضلاب در ساختمان‌ها به حدی بالا نیست که نیاز به لوله مانیسمان الزامی به نظر برسد. علاوه بر آن لوله‌های مانیسمان سنگین‌تر هستند و به وزن ساختمان نیز اضافه می‌کنند. نصب سخت‌تری نیز دارند. از این رو استفاده از لوله مانیسمان برای کارفرما و مالک مقرون به صرفه نیست.

بررسی مزایا و معایب لوله‌های مانیسمان و گالوانیزه در انتقال آب و فاضلاب

لوله‌های مانیسمان مقاومت بالایی در برابر فشار و خوردگی دارند. این مزیت باعث طول عمر بیشتر و کاربرد آنها در سیستم‌هایی با فشار بالا می‌شود. این لوله‌ها غالبا پوشش گالوانیزه ندارد و احتمال زنگ‌زدگی نیز دارد. با این حال، هزینه بالاتر و وزن بیشتر از معایب این نوع لوله‌هاست که نصب آن‌ها را نیز دشوارتر می‌کند.

در مقابل، لوله‌های گالوانیزه با داشتن پوشش روی (زینک) از زنگ‌زدگی محافظت می‌شوند و قیمت مناسب‌تری دارند. این لوله‌ها نسبت به مانیسمان سبک‌تر بوده و نصب آنها آسان‌تر است. اما از معایب لوله‌های گالوانیزه می‌توان به عمر کوتاه‌تر (25 الی 50 سال) و احتمال خوردگی داخلی در طول زمان اشاره کرد. در مجموع، انتخاب بین این دو نوع لوله به نیازهای پروژه، میزان بودجه و شرایط محیطی بستگی دارد.

کاربرد لوله‌های مانیسمان و گالوانیزه در بخش‌های مختلف ساختمان

لوله‌های مانیسمان و گالوانیزه هر کدام کاربردهای متفاوتی در بخش‌های مختلف ساختمان دارند که به ویژگی‌ها و مزایای خاص هر یک مرتبط است.

• کاربرد لوله‌های مانیسمان:
  لوله‌های مانیسمان به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، بیشتر در سیستم‌های حساس و فشار بالا مانند خطوط اصلی آب (پمپ چاه)، شاخه از شاه لوله آب شهر و گاز استفاده می‌شوند. این لوله‌ها به دلیل نداشتن درز، در شبکه‌های آب‌رسانی ساختمان و تاسیسات صنعتی که نیاز به تحمل فشار و دمای بالا دارند، به کار می‌روند. همچنین برای انتقال سیالات حساس مانند گازهای تحت فشار و مواد شیمیایی در ساختمان‌های تجاری و صنعتی نیز مناسب هستند.
• کاربرد لوله‌های گالوانیزه:

لوله‌های گالوانیزه به دلیل داشتن پوشش ضد زنگ، بیشتر در سیستم‌های آب‌رسانی و شبکه‌های فاضلاب داخلی ساختمان‌ها مسکونی و تجاری استفاده می‌شوند. این لوله‌ها در سیستم‌های تهویه، آب‌پاش‌ها و سیستم‌های گرمایشی نیز به کار می‌روند. لوله‌های گالوانیزه بیشتر برای کاربری‌های عمومی مانند انتقال آب در ساختمان‌های مسکونی و اداری مناسب‌اند، زیرا مقاومت آنها در برابر زنگ‌زدگی محیط‌های مرطوب را تضمین می‌کند.

 برای انتقال آب و فاضلاب ساختمان بیشتر از چه سایزهایی استفاده می شود؟

فارق از نوع ساختار لوله، در انتقال آب و فاضلاب ساختمان، سایزهای لوله با توجه به نوع کاربری و میزان جریان مورد نیاز متغیر است. برای انتقال آب شرب، معمولا از لوله‌های با قطر ½ اینچ (12.7 میلی‌متر) تا 1 اینچ (25.4 میلی‌متر) در سیستم‌های داخلی استفاده می‌شود. این سایزها مناسب خطوط داخلی ساختمان و اتصال به شیرآلات هستند.

برای فاضلاب، سایز لوله‌ها بزرگ‌تر است. معمولا از لوله‌های 4 اینچ (110 میلی‌متر) برای تخلیه فاضلاب اصلی ساختمان استفاده می‌شود؛ در حالی که لوله‌های 2 تا 3 اینچ (50 تا 75 میلی‌متر) برای تخلیه بخش‌های فرعی مثل سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه به کار می‌روند.

چرا انتخاب لوله مناسب در سیستم‌های آب و فاضلاب اهمیت دارد؟

انتخاب لوله مناسب تاثیر مستقیمی بر عملکرد، دوام و هزینه‌های نگهداری ساختمان دارد. لوله‌های نامناسب ممکن است به مرور زمان دچار زنگ‌زدگی، ترکیدگی یا نشت شوند که باعث خسارت به ساختمان و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری خواهد شد. علاوه بر این، کیفیت پایین لوله‌ها ممکن است منجر به کاهش فشار آب یا مسدود شدن سیستم فاضلاب گردد.

همچنین، لوله‌ها باید مقاوم به شرایط محیطی و مواد شیمیایی موجود در آب و فاضلاب باشند تا از بروز خوردگی یا آسیب جلوگیری شود. انتخاب لوله‌های مناسب نه‌تنها کارایی سیستم را افزایش می‌دهد، بلکه در طولانی‌مدت باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و جلوگیری از خرابی‌های غیرمنتظره می‌شود.